Η χαρά του Χριστιανού είναι σιωπηλή και γαλήνια. Δεν είναι θορυβώδης και
ανήσυχη, δεν ξεσπά σε γέλια και κραυγές. Όποιος την έχει μέσα του,
“μόλις ησυχή μειδιάσει”. Η εν Χριστώ χαρά δεν φαίνεται από εξωτερικά
σημάδια, μόνο ακτινοβολεί με τρόπο μυστικό.
Η αληθινή χαρά του Χριστού συνδέεται με την ευλογημένη θλίψη της
μετανοίας, γιατί μόνο μέσω της θλίψεως αυτής και του σταυρού έρχεται ο
άνθρωπος σε επαφή με τον Θεό, που είναι η μοναδική πηγή της χαράς. Έτσι
έζησαν οι άνθρωποι του Θεού και έτσι μας δίδαξαν να ζούμε κι εμείς την
πίστη μας. “Εγγύς ο Θεός της λυπηράς καρδίας”.
Ο άμετρος γέλωτας δεν φανερώνει γνήσια χαρά, παρά έχει σκοπό τη φυγή από
την αληθινή κατάσταση του ανθρώπου, μέσα από ένα τεχνητό προσωπείο. Δεν
συνδέεται με τη σύννοια και τη νήψη του ανθρώπου που βρίσκεται σε μια
επιφυλακή αναζήτησης και διόρθωσης. Δεν καλλιεργεί την ψυχή προς
σωτηρία. Γι’ αυτό λέγει ο Κύριος: “Ουαί υμίν οι γελώντες νυν, ότι
πενθήσετε και κλαύσετε” και ο Χρυσόστομος γράφει “πένθους ο παρών
καιρός, και θλίψεως και δουλαγωγίας, και αγώνων και ιδρώτων, σύ δε
γελάς;”
Η στενή πύλη που καλούνται να περάσουν οι Χριστιανοί είναι θλίψη, αλλά
θλίψη κατά Θεόν, γεμάτη ελπίδα, και όχι ανέλπιδη απόγνωση. Η πρώτη είναι
σημείο μετανοίας και οδηγεί στη σωτηρία, ενώ η δεύτερη είναι σημείο
θανάτου. Αυτή η θλίψη έχει μέσα της όλες τις ευλογίες και οδηγεί στην
γαλήνια χαρά της αγιότητας. Ο άνθρωπος που αγωνίζεται στη ζωή του έχει
κάθε στιγμή συναίσθηση της αδυναμίας του και της ελαχιστότητάς του
μπροστά στη δόξα του Θεού. Έτσι, δεχόμενος την ευλογία, τη χάρη και το
άμετρο έλεος του Θεού είναι ταυτόχρονα γεμάτος συστολή και θλίψη για την
αστοχία και την αναξιότητά του. Γνωρίζει ότι τις δωρεές που του
χαρίστηκαν μπορεί να τις χάσει κι αυτό τον συνέχει και τον γεμίζει
σεμνότητα και σοβαρότητα. “Ει τοίνυν φως είναι βούλει, μίσει την
ευτραπελίαν και την περιφοράν του γέλωτος”, μας λέγει ο άγιος Ισίδωρος ο
Πηλουσιώτης, ενώ στην αγία Γραφή διαβάζουμε: “Μωρός εν γέλωτι ανυψοί
φωνήν αυτού, ανήρ δε πανούργος (δηλαδή φρόνιμος) μόλις ησυχή μειδιάσει”,
και ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος “Ει ουδέν ούτω τη ταπεινοφροσύνη ως το
πένθος συνέρχεται, ουδέν ούτως αυτή ως ο γέλως ανθέστηκεν”.
